کوفی عنان؛ ماموریت دشوار صلح بانی در دوره پرآشوب

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، رسانه های جهان دیروز شنبه بیست وهفتم مردادماه از درگذشت دبیر کل پیشین سازمان ملل در سن ۸۰ سالگی خبر دادند و علت فوت او را بیماری عنوان کردند.
کوفی عنان نخستین و تنها دبیر کل سیاه پوست سازمان ملل بود که توانست دو دوره متوالی از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۷ بر بالاترین کرسی این سازمان مهم تکیه بزند؛ سازمانی که ریاست بر آن پنج ساله و تنها یک بار قابل تجدید است.

** از تولد تا دبیر کلی
عنان هشتم آوریل ۱۹۳۸میلادی در بخش کفاندرس شهر کومازی کشور غنای کنونی که در آن زمان یکی از مستعمرات بریتانیا محسوب می شد، تولد یافت. او که در سال های ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۷ میلادی در مدرسه نخبگان فنتسیپم تحصیل می کرد، همزمان با استقلال غنا از زیر سلطه انگلیس، فارغ التحصیل و بعد از مدتی روانه ایالت مینسوتای آمریکا شد تا مقطع کارشناسی خود را در دانشگاه مک آلیستر در سنت پل بگذراند.
بخشی از تحصیلات عنان در کشوری بود (سوئیس) که روز گذشته وی در آنجا دار فانی را وداع گفت. عنان در سال ۱۹۶۱ میلادی در موسسه دانش ‌آموختگان مطالعات بین المللی شهر ژنو سوئیس تحصیلکرد. وی سال ۱۹۷۲میلادی مدرک کارشناسی ارشد خود در رشته مدیریت فناوری اطلاعات را از دانشکده مدیریت اسلون دانشگاه ام.آی.تی آمریکا دریافت کرد. تحصیل در کشورهای مختلف باعث شد تا وی علاوه بر فهم گویش های آفریقایی، به زبان های انگلیسی، فرانسوی و … نیز تسلط پیدا کند.
جدا از مرتبه علمی و مراحل تحصیل و کسب دانش، بخشی از زندگی عنان به فعالیت های اجرایی برمی گردد. او از اوایل دهه ۱۹۶۰میلادی در سازمان ملل و همچنین سازمان بهداشت جهانی به فعالیت مشغول شد. تا زمانی که به تصدی مقام دبیر کلی سازمان ملل منصوب شود، پست هایی را عهده دار بود عبارت بودند از: مدیریت پرسنلی، مدیریت بودجه، قائم مقام اداره کمیساریای عالی پناهندگان، معاونت مالی دبیر کل و رهبری گروه حافظ صلح سازمان ملل.
عنان در طول زمان فعالیت خود، موفق به دریافت جوایز گوناگونی از سازمان های مختلف شد که چند جایزه صلح و حقوق بشری از جمله چهار عنوان دکترای افتخاری از قاره های مختلف جهان، جایزه صلح نوبل (۲۰۰۱) و جایزه ساخاروف پارلمان اروپا (۲۰۰۳) از آن جمله به شمار می رفتند؛ جوایزی که بی تردید از همت و تلاش وی برای استقرار صلح و ثبات در کره خاکی حکایت داشتند.

** مدیریت جهان در دوره پر تنش
جهان مملو از رخدادها و مسائل ناگواری است که دائما به انحای مختلف تکرار می شوند و مواجهه با آنها به آسانی میسر نیست. در دوره عنان نیز جهان یا مشکلات عدیده ای درگیر بود؛ مسائلی از جنگ عراق گرفته تا بحران بیماری ایدز و تغییرات آب و هوایی.
افزون بر آن، نقش آفرینی عنان در فرایند تشکیل گروه حافظ صلح در دارفور سودان، ایفای نقش در مهار بحران بالکان (جنگ بین صرب‌ ها و بوسنیایی‌ ها) ، نسل‌ کشی رواندا (۱۹۹۴)، میانجیگری بین اعراب و اسرائیل، تعدیل نیرو در سازمان ملل و همچنین رهاسازی سازمان ملل از زیر بار بدهی و بحران پولی- مالی را نمی توان نادیده انگاشت.
ارتباط عنان با آمریکا را می توان به دو دوره تقسیم کرد؛ دوره روابط همسو و نزدیک و همچنین دوره سردی روابط و تیرگی مناسبات. تا پیش از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر و متعاقب آن تهاجم آمریکا به افغانستان و عراق به ترتیب در سال های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۳، سازمان ملل و ایالات متحده از روابط گرمی برخوردار بودند. پس از وقوع این رخداد ها اما ورق برگشت به طوری که عنان اشغال عراق را غیرقانونی دانست.
پس از پایان ماموریت عنان در مقام دبیر کلی سازمان ملل اما وی همچنان در پست های دیگر به تلاش خود را برای برقراری سازی صلح در جهان ادامه داد به عنوان مثال وی در سمت فرستاده ویژه این سازمان در امور سوریه منصوب شد که البته پیچیدگی این بحران و ناتوانی وی از حل وفصل آن باعث شد تا این سازمان بین المللی «استفان دی‌میستورا» را جایگزین عنان سازد. اما ریاست عنان بر کمیسیون سازمان ملل برای رسیدگی به بحران میانمار حاکی از آن بود که هنوز جهان به تجربه و همت چنین افرادی نیاز دارد.
مواضع عنان در پیوند با توافق هسته ای و کارشکنی های آمریکا نیز جالب توجه بود. او چندی پیش در مصاحبه ای پاره کردن این توافق را از سوی «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا خطرناک دانست و تاکید کرد: اگر آمریکا قرار است که از این توافق خارج شود، دیگر طرف‌های این توافق یعنی اروپایی ‌ها و ایرانی ‌ها در کنار همدیگر بمانند تا وی (ترامپ) منزوی شود.
همین روابط حسنه وی با ایران سبب شد تا بعد از درگذشت عنان، پیام های تسلیت از سوی مقامات کشورمان انتشار و انعکاس یاید. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان که که بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ نمایندگی ایران را در سازمان ملل بر عهده داشت و تجربه همکاری نزدیک با عنان را در کارنامه خود دارد در پیامی توئیتری از وی به عنوان رهبری بی نظیر و قهرمان صلح، عدالت و حاکمیت قانون یاد کرد.
علاوه بر وزیر امور خارجه، «سید کمال خرازی» رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در پیامی، درگذشت دبیرکل اسبق سازمان ملل متحد را تسلیت گفت و نوشت: خبر درگذشت مرحوم کوفی عنان دبیرکل پیشین سازمان ملل موجب تاثر گشت. آن مرحوم از شخصیت های برجسته بین المللی بود که اصالت و استقلال خود را در دوره دبیرکلی خویش حفظ کرد و پس از اتمام مسئولیتش نیز در حل بحرانهای بین المللی نقش بر جسته ای داشت.
پژوهش**۹۲۴۲**۱۵۵۲

انتهای پیام /*

سیاسی

درگذشت کوفی عنان

سازمان ملل

ایران و آمریکا